Kısraklarda Östrusun Belirlenmesi

KISRAKLARDA ÖSTRUSUN BELİRLENMESİ

Kısraklar mevsime bağlı olarak kızgınlık(östrus) gösteren hayvanlardır.Seksüel aktivite,günlerin uzadığı şubat aylarında başlar ve Eylül ortalarına kadar devam eder.Kısraklar bu dönemlerde bir seri siklus gösterirler ki eğer gebe kalmaz iseler bu siklus 21-23 günde bir tekrar eder.Bu 21-23 gün süren siklus içerisinde yaklaşık 3-7 gün kısrak aygırı kabul eder yani kızgınlık gösterir.Bu günler dışında eğer kısrakta herhangi bir problem yoksa aygıra karşı kesinlikle istek duymazlar.Kısrağın ovulasyonu ki yumurtanın patlaması olarak daha çok bilinen durumu, kızgınlığın bitimesine 24-48 kala gerçekleşir. 

Kısraklarda kızgınlığın belirlenmesinde bir çok muayene yöntemine başvurulabilir.Ancak en çok kullanılanları Deneme aygırı ile muayene,rektal muayene ve ultrason muayenesidir. 

Deneme aygırı ile muayene gelişmiş haralarda sürekli uygulanan bir yöntemdir.Eğer mümkünse hergün yapılmalıdır.bu yöntemde sadece bu işte görevli bir aygırın tavlaya getirilerek tek tek kısrakların koklatılması şeklinde yapılabildiği gibi deneme aygırı için özel yapılmış penceresi olan bir boksa kısrakların getirilerek aygıra koklatılması şeklinde de yaplabilir.ilk bahsedilen yöntem en pratik ve tercih edilen bir yöntemdir.bu muayenede kısrağın aygıra gösterdiği hareketlere göre kızgın olup olmadığı tespit edilir.isteksiz kısraklar deneme aygırına kulak kısıp,ısırmak veya tekme atmak gibi belirtiler gösterirken;istekli kısraklar aygıra ilgi gösterir,

Dış genital organını(vulva)açıp kapatır,kesik kesik idrarını yapar,kızgınlığın şiddetine göre arka ayakları üzerinde hafif çöker ve vajen mukozası kırmızıya yakın bir renk alır.Bu davranışların takibi tecrübeli kişiler tarafından yapılmalıdır.Taylı kısraklar,sinirli mizacı olan kısraklar,maiden(ilk defa damızlık olanlar)kısraklar ve diğer stres faktörleri istekli olmalarına rağmen isteksizmiş gibi davranmasına sebebiyet verir. 

Kısraklarda kızgınlığın belirlenmesindeki en önemli yöntem rektal yolla iç genital organların(yumurtalık,döl yatağı,dölyatağı ağzı)elle yapılan muayenesidir.bu muayene teknik bir yöntemdir.Kesinlikle bu işte uzman Veteriner Hekimlerce yapılmalıdır.Aksi takdirde istenmeyen kazalara sebebiyet verilebilir.Teknolojinin gelişmesiyle artık kızgınlıklar ses dalgaları ile çalışan ve ultrason adı verilen cihazlarla daha kesin bir şekilde tespit edilmektedir.unutulmaması gereken bir husus,bu muayene yönteminin kızgınlığın tespitinde tek başına kullanılabilecek bir teknik olmayabilir.Deneme aygırı ve rektal muayene ile kombine edildiğinde daha iyi sonuçlar veren bir yöntemdir. 

2007 aşım sezonunun başladığı bugünlerde at sahiplerinin göz önünde bulundurması gereken önemli iki hususu da hatırlatmak isterim.Bu dönemler kısrakların geçiş dönemleridir.Özellille maiden kısraklarda kızgınlığa geçişte hormonel kaynaklı bir takım gecikmeler ve taylı kısraklarda doğum sonrası laktasyona bağlı anöstruslar(kızgınlık göstermemesi) görülebilir.Bu durumlar kısrakların aşımlarında gecikmelere sebebiyet verir.

Sorunun çözümleri için Veteriner Hekiminize başvurmanızı öneririm. 

• Kategori: Makaleler
• Tarih: 08 Aralık 2016 - Perşembe
• Sosyal Medyada Paylaş