TAY PNÖMONİSİ(RHODOCOCUS EQUI)
TAY PNÖMONİSİ (Taylarda Rhodococ Enfeksiyonu) Tayların çok önemli,erken teşhis ve tedavisi yapılmazsa ölümlerle sonuçlanabilen Rhodococcuc equi adı verilen bakterilerin meydana getirdiği akciğerlerde apselerle karakterize bir enfeksiyondur.Ergin hayvanların sindirim sistemi florasında ve toprakta zaten mevcut olan etkenlerdir.Sindirim sistemindeki bu etkenlerin dışkı yoluyla dışarı atılmasından sonra özellikle yaz aylarında ortam sıcaklığının +15 ve daha yukarısı sıcaklıklarda hızla ürerler.
Tayların da bu etkenleri çeşitli yollarla vücutlarına almalarıyla hastalık bulaşır.Bütün taylar Rhodococ etkenine maruz kalırlar ancak hepsi hastalığa yakalanmazlar çünkü; Etkenin virülensi Kısrağın ve tayın immun (bağışıklık) sisteminin güçlü olup olmaması ve Vücuda giren etkenin miktarı bu hastalığın seyrinde önem taşırlar. Erken tanı hastalığın seyri(prognozu)için çok önemlidir.Öksürük hastalığın belirtilerindendir.Ateş yükselmesi,iştahsızlık diğer belirtilerdir.Hastalığın ilerlediği dönemlerde öksürüğün şiddeti artar.Solunum güçlüğü görülür.
Abdominal(karın)solunum hızlanır.Steteskopla muayenede sürtünme sesleri,derin nefeste ötme sesleri duyulur.Sesler özellikle akciğerlerin uç kısımlarında duyulur.Ultrasonla akciğerlerin bakısında plörit(akciğer zarı yangısı)ve apseler ileri dönemde görülebilir.Akciğerlerin radyografisinde yine apselerin varlığı görülebilir.Kan parametrelerinden özellikle fibrinojen miktarındaki artış bu hastalık için önemlidir.Ayrıca ileri teknik ELİSA yöntemleriyle de hastalık tespit edilebilir. Hastalığın tedavisinde eritromisin,rifampin,azitromisin..gibi etken maddeler içeren preparatlar kullanılır.
Ayrıntılı bilgi için lütfen veteriner hekiminize danışınız.Tekrar tekrar söylemekte fayda görüyorum erken teşhiste tedavisi uzun sürse de mümkündür. Tedaviden sonra akciğerlerde hasar bırakmaz.Hastalığın geç tanısında ölüm oranı yüksektir. Hastalık ve tedavi sürecinde hasta güneşe çıkarılmamalı,temiz hava sağlanmalı,tozsuz ortamlarda bulundurulmalıdır.
Ahır yapılırken,sap serilirken genel temizliği yapılırken ,ot verilirken ahır havalandırılmalı,tayla kısrak toz yatışıncaya kadar başka bir yerde bekletilmeli,toz geçtikten sonra ahıra tekrar alınmalıdır.Kum padokların dışkıları temizlenmelidir.
Bu hastalık gelmeden önce koruyucu tedbirlerin alınması önemlidir.Hastalık geldiğinde ise erken tanısı çok önemlidir. Tüm yetiştiricilerimize sağlıklı bir sezon dilerim.
Samet YILDIRIM Uzman Veteriner Hekim DVP